Door HENK HARMSEN

De Engelse Schans is een geliefde speelplaats, ook voor de jongeren van een naburige camping.
Maar het geklauter over de aarden wallen komt de schans niet ten goede. Foto: Hans Groene

LIEVELDE - Er komt snel een stichting voor het beheer en onderhoud van de Engelse Schans bij Lievelde. Deze stichting, die momenteel in oprichting is, zal ook het probleem van de erosie bij de wortel moeten aanpakken. Dat zegt Godfried Nijs, lid van de reconstructie - werkgroep.

Hevige regenbuien van de laatste weken hebben de taluds geen goed gedaan. Diepe geulen en gaten getuigen van het wegspoelen van de grond van een deel van de omwalling.

De Besselinkschans of Engelse Schans, een restant van de Tachtigjarige Oorlog en archeologisch rijksmonument, werd vorig jaar oktober na een grote reconstructie opengesteld voor publiek. Nijs: "Het initiatief tot de reconstructie is genomen door de Lichtenvoordse motorclub MACL. Met subsidies is het werk uitgevoerd. Maar je kunt van die club niet verwachten dat ze in lengte van jaren het beheer op zich neemt. Het is immers geen oudheidkundige vereniging. Er moet een vast aanspreekpunt komen. Er is al overleg geweest met de gemeente Lichtenvoorde."

De aarden wallen zijn vorig jaar na de reconstructie wel ingezaaid, om door wortelvorming de grond vast te houden. Maar er volgde een droge hete periode, waarin het zaad aan de zonkant is verbrand. Aan de schaduwzijde sloeg de begroeiing wel aan.

De wallen bestaan uit arme zandgrond. Volgens Nijs is het mogelijk door bodemverbetering heel snel begroeiing te krijgen, maar het probleem is dan dat er meteen allerlei hoge planten en brandnetels gaan opschieten, waardoor het geheel niet meer in de omgeving past. In één van de bastions is dat te zien, daar is bij gebrek aan zand grond van elders gebruikt en werd de begroeiing meteen weelderig. Gehoopt wordt op een spontane heidevegetatie. Maar de arme grond zal volgens Nijs ook best begroeien met behulp van een speciaal zaadmengsel. Stukken moeten opnieuw worden ingezaaid, maar wie zal dat op dit moment betalen? Alleen een stichting kan voor zulke zaken een eigen fonds opzetten.

De afkalving heeft nog een belangrijke oorzaak: het geklauter tegen de hellingen. Nijs: "Er gaan wel stemmen op om het gebied minstens vier jaar af te sluiten om het alle kans op herstel te geven. Maar het is vanouds een toegankelijk gebied geweest, hoewel het particulier eigendom is. Dat heeft ook te maken met het verleden als motorcrossterrein. Iedereen is er van jongs af aan mee vertrouwd geraakt dat 'alles kon' in de Engelse Schans, de 'grootste zandbak' van Lichtenvoorde. Picknicks en veel verjaardagspartijtjes worden er nog altijd gehouden."

Gisteren was op de Engelse Schans een soort zeskamp met jongeren van het 'tienerkamp' van een kerkgenootschap op camping Beusink. Hoewel de deelnemers zich nog behoorlijk inhielden, gleed onder hun voeten heel wat zand van het talud naar beneden. Nijs: "We weten wel dat er van alles wordt georganiseerd, maar je kunt er ook niet als een oppasser bij gaan staan. Er kan ook veel, als de taluds maar heel blijven. We hebben meermalen bordjes geplaatst met het verzoek de wallen te ontzien, maar die werden telkens vernield en weggehaald. Dat is vechten tegen de bierkaai."

Direct na de aanleg vorig jaar waren er al bandensporen en reden er mountainbikers op en neer. In augustus vorig jaar kon de schade na hevige regenval nog direct worden hersteld. Overigens is er tevoren al rekening mee gehouden dat het profiel van de wallen door erosie wat ronder zal worden, zoals bij een dergelijke schans in het Drentse Een. Is over de oorspronkelijke situatie met betrekking tot de begroeiing iets bekend? Nijs: "Het probleem heeft in de Tachtigjarige Oorlog zeker niet gespeeld, want de schans is maar een maand lang in gebruik geweest. Toen de vesting Grolle eenmaal ontzet was, was het hele geval niet meer nodig."

De KNMV Milieuprijs 2002 is onlangs toegekend aan de MAC Lichtenvoorde, als blijk van waardering voor de excellente wijze waarop men sinds vele jaren met de overheid heeft samengewerkt en tegelijkertijd het belang van de motorsport heeft gediend.

De gerenommeerde motorclub uit Gelderland zal deze prijs later dit jaar in ontvangst nemen tijdens de persconferentie voor de zijspan motocross Grand Prix, die op 24 augustus verreden zal worden.
Het toekennen van de KNMV Milieuprijs is gebeurd op diverse gronden. Zo heeft de Motor- en Automobiel Club Lichtenvoorde zich als voorloper gemanifesteerd bij de geluidsbeperking, waarbij de hoge ligging van het circuit een dwingende aanleiding vormde.
Tenslotte heeft de MACL op ingenieuze wijze het parcours verlegd om de zogenaamde 'Engelse Schans' in ere te kunnen herstellen. Deze Engelse Schans is een vestingwerk met grachten en bastions, dat in 1627 is gebouwd door troepen van Frederik Hendrik en waart sinds 1946 het motocrosscircuit, met de beruchte Leeuwenkuil, dwars doorheen liep. Het was van historisch belang om deze fortificatie te kunne opgraven en behouden, zodat de MACL, eigenaar van de grond, in contact kwam met diverse overheden, rijksdiensten en stichtingen.
De manier waarop de motorclub met dit ingrijpende, ongebruikelijke project is omgegaan verdient alle lof. De opening van het nieuwe motocrosscircuit vond in juli 2002 plaats.
Terwijl de motorcrossbaan voor vele trainings- en wedstrijddoeleinden wordt gebruikt, is de gerestaureerde Engelse Schans o.a. het decor van 'living history' waarbij een stuk geschiedenis wordt nagebootst.